Gain trong âm thanh là gì? Làm Live Band nên điều chỉnh Gain như thế nào cho hiệu quả

Gain là tính năng tăng cường tín hiệu âm thanh đầu vào để điều chỉnh độ mạnh của tín hiệu. Vậy cLàm Live Band nên điều chỉnh Gain như thế nào cho hiệu quả? Hãy cùng Dbacoustic làm rõ vấn đề này qua bài viết sau. 

1. Gain trong âm thanh là gì?

Gain trong âm thanh là mức độ tăng cường tín hiệu âm thanh trước khi tín hiệu được khuếch đại hoặc xử lý. Nó giúp điều chỉnh độ mạnh của tín hiệu đầu vào để đạt được mức âm lượng mong muốn mà không gây ra hiện tượng méo tiếng hoặc nhiễu âm.

Các ứng dụng chính của Gain trong âm thanh:

• Điều chỉnh độ nhạy: Gain giúp điều chỉnh độ nhạy của micro hoặc nhạc cụ, đảm bảo tín hiệu đầu vào đủ mạnh để xử lý mà không bị yếu hoặc quá tải.

• Kiểm soát âm lượng đầu vào: Việc tăng hoặc giảm gain cho phép người dùng kiểm soát âm lượng của tín hiệu trước khi tín hiệu này được khuếch đại và phát ra loa.

• Ngăn ngừa méo tiếng: Điều chỉnh gain đúng cách giúp ngăn ngừa méo tiếng (distortion) do tín hiệu quá mạnh, đảm bảo âm thanh đầu ra trong trẻo và chính xác.

• Tối ưu hóa hiệu suất thiết bị: Gain còn giúp tối ưu hóa hiệu suất của các thiết bị âm thanh như mixer, amply và các thiết bị xử lý tín hiệu khác.

Trong quá trình sử dụng, việc điều chỉnh gain cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo chất lượng âm thanh tốt nhất mà không gặp phải các vấn đề về âm thanh không mong muốn.

 2. Làm Live Band nên điều chỉnh Gain như thế nào cho hiệu quả?

Việc điều chỉnh Gain chính xác trên micro live và ban nhạc nhạc cụ điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng âm thanh tối ưu. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ không bàn về chất lượng của thiết bị, mà giả sử các thiết bị đều ổn định và đạt chất lượng tốt. Người quyết định đến chất lượng âm thanh cuối cùng chính là kỹ sư âm thanh, người trực tiếp điều khiển và căn chỉnh các nguồn tín hiệu để đạt kết quả mong muốn.

• Cách điều chỉnh Gain cho micro live

Micro là một trong những tín hiệu đầu vào phổ biến trên mixer và rất cần được điều chỉnh Gain. Mức đầu vào từ micro thường khá yếu, vì vậy việc điều chỉnh Gain đúng cách sẽ giúp tránh được nhiễu loạn và đảm bảo giọng nói hoặc giọng hát được rõ ràng hơn trước khi đưa qua các bộ phận xử lý khác của mixer. Bên cạnh đó, việc điều chỉnh Gain còn giúp tối ưu hóa tỷ lệ SNR (Signal to Noise Ratio), làm cho tín hiệu âm thanh trở nên rõ ràng và tránh bị nhiễu. Điều này cũng giúp ngăn ngừa tình trạng méo tiếng khi thu âm ở khoảng cách xa hoặc khi sử dụng mic.

Điều chỉnh Gain cho micro live sao cho chính xác và tối ưu là một kỹ năng quan trọng. Theo khuyến cáo của các kỹ sư âm thanh, mức Gain lý tưởng thường nằm trong khoảng từ 9h đến 2h trên bàn mixer. Tuy nhiên, việc hiệu chỉnh cần phải dựa vào từng thiết bị cụ thể và kết hợp với mức âm lượng fade sao cho phù hợp (như đã trình bày trong bài viết về Mixer). Sau khi căn chỉnh mức fade, bạn sẽ tìm được mức Gain phù hợp nhất.

Độ nhạy lý tưởng cho micro live là mức âm thanh rõ ràng và dễ nghe khi khoảng cách giữa miệng người sử dụng và đầu micro là từ 10cm đến 20cm. Mặc dù nhà sản xuất khuyến cáo khoảng cách thu âm lý tưởng cho micro cầm tay là từ 3-5cm, nhưng tùy vào loại chương trình, dòng nhạc và cường độ của nguồn âm, bạn có thể điều chỉnh sao cho âm thanh đầu ra trung thực, sắc nét và không bị vỡ tiếng hay rè.

Trên hầu hết các mixer, bạn sẽ thấy một nút -26dB bên dưới nút Gain, dùng để xử lý các nguồn âm quá lớn. Điều này giúp giảm mức tín hiệu sao cho phù hợp. Cần lưu ý rằng các chiết áp hiệu chỉnh tín hiệu trên mixer chỉ điều chỉnh mức tăng hoặc giảm trên một thang đo tương đối, không có nghĩa là giảm Gain xuống mức tối thiểu sẽ cắt hoàn toàn tín hiệu.

• Cách điều chỉnh Gain cho ban nhạc nhạc cụ điện tử

Tương tự như vậy, mixer cũng nhận tín hiệu từ các nhạc cụ điện tử của ban nhạc. Gain cho band nhạc cụ điện tử có vai trò nhẹ nhàng hơn một chút so với micro, vì tín hiệu từ các nhạc cụ này thường khá "sạch" và ít bị nhiễu. Tuy nhiên, tín hiệu có thể bị méo khi âm thanh lên quá cao hoặc xuống quá thấp. Lúc này, Gain sẽ giúp kéo tín hiệu về trạng thái cân bằng, điều chỉnh độ méo (THD) và tăng cường âm đệm để cải thiện chất lượng âm thanh.

Điều chỉnh Gain cho nhạc cụ điện tử thường dễ dàng hơn so với micro live, vì nguồn âm của nhạc cụ điện tử thường rất "sạch". Mục tiêu khi điều chỉnh Gain cho nhạc cụ điện tử là tránh tình trạng âm thanh bị vỡ, do nguồn âm của chúng thường rất lớn.

Ví dụ, với guitar điện, bạn nên điều chỉnh Gain ở mức thấp hơn so với micro live, có thể để ở khoảng 1/4 đến 1/2 mức tăng và điều chỉnh dần dần. Còn đối với guitar acoustic, bạn có thể điều chỉnh Gain tương tự như micro live, bắt đầu từ mức trung bình và điều chỉnh tùy vào đặc điểm của từng nhạc cụ.

Việc căn chỉnh Gain cho nhạc cụ cần phải căn cứ vào âm lượng đầu ra từ nhạc cụ, mức fade của kênh và độ nhạy của thiết bị để đảm bảo tín hiệu âm thanh được phát ra một cách chính xác và rõ ràng.

Lưu ý quan trọng: Việc điều chỉnh Gain chỉ là bước khởi đầu trong quá trình phối trộn âm thanh. Hiệu quả cuối cùng còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như chất lượng nguồn âm, độ vang của phòng, cấu trúc hệ thống âm thanh và khả năng xử lý tín hiệu của các thiết bị. Vì vậy, bắt đầu từ một ước tính hợp lý và luôn lắng nghe tín hiệu để điều chỉnh tiếp tục là chìa khóa để đạt được âm thanh tối ưu.

3. Những khó khăn và giải pháp khi điều chỉnh Gain trên mixer

Khi điều chỉnh Gain trên mixer cho tín hiệu từ micro live và band nhạc cụ điện tử, người dùng có thể gặp phải một số vấn đề phổ biến. Dưới đây là những thách thức thường gặp và cách giải quyết hiệu quả:

• Biến dạng và cắt xén tín hiệu

Một trong những vấn đề phổ biến khi điều chỉnh Gain là âm thanh bị méo và cắt xén tín hiệu. Điều này thường xảy ra khi mức Gain được đặt quá cao, dẫn đến việc tín hiệu bị quá tải.

Giải pháp: Luôn chú ý đến chỉ báo đo mức trên mixer. Nếu tín hiệu chạm vào vùng màu đỏ hoặc chỉ báo cắt, hãy giảm mức Gain cho đến khi tín hiệu duy trì trong vùng màu xanh lá cây hoặc vàng. Mức tín hiệu trong vùng màu vàng có thể chấp nhận được đôi khi, nhưng nếu tín hiệu liên tục ở vùng đỏ, sẽ gây hại cho thiết bị và làm giảm chất lượng âm thanh.

• Không đồng nhất về mức độ âm thanh

Sự thay đổi mức độ âm thanh giữa các nhạc cụ và micro có thể làm cho việc thiết lập Gain trở nên khó khăn, dẫn đến âm thanh không đồng đều.

Giải pháp: Điều chỉnh từng kênh riêng biệt nhưng đồng thời thay đổi mức Gain theo cùng một tỷ lệ. Yêu cầu các nhạc sĩ chơi ở mức âm lượng lớn nhất, sau đó điều chỉnh mức Gain để đảm bảo âm thanh của tất cả các kênh phát ra với mức độ phù hợp.

• Phản hồi âm thanh (Feedback)

Khi mức Gain quá cao hoặc micro quá gần loa, phản hồi âm thanh có thể xảy ra, gây ra những âm thanh chói tai, rú rít, và làm người nghe cảm thấy khó chịu.

Giải pháp: Giảm mức Gain ngay lập tức cho đến khi phản hồi dừng lại.

• Tiếng ồn không mong muốn

Việc tăng Gain quá mức cũng có thể gây ra tiếng ồn không mong muốn trong hệ thống âm thanh, như tiếng rít hoặc vo ve.

Giải pháp: Điều chỉnh Gain để đạt được mức tín hiệu mạnh mẽ nhưng không quá cao. Nếu vẫn gặp phải tiếng nhiễu sau khi điều chỉnh đúng mức Gain, kiểm tra lại các vấn đề khác như cáp bị lỗi hoặc nhiễu điện.

KẾT LUẬN
Việc thiết lập Gain cho tín hiệu từ micro live và band nhạc điện tử là bước cơ bản nhưng quan trọng trong quá trình tạo ra âm thanh chất lượng cao. Đây là kỹ năng cần thiết mà người sử dụng mixer cần nắm vững. Mặc dù quá trình điều chỉnh Gain có thể phức tạp, nhưng với sự kiên trì và chú ý đến chi tiết, bạn sẽ trở thành người điều chỉnh âm thanh điêu luyện, mang đến tín hiệu hoàn hảo nhất. Cuối cùng, hãy nhớ rằng đôi tai của bạn là công cụ quan trọng nhất để cảm nhận âm thanh. Hãy kiên nhẫn và thử nghiệm để tìm ra sự cân bằng âm thanh tốt nhất cho bản phối của mình.

Hy vọng những kiến thức được chia sẻ trên sẽ giúp ích được cho bạn. DBacoustic cám ơn bạn đã theo dõi bài viết!

Nếu có nhu cầu sở hữu hoặc trải nghiệm Thiết bị âm thanh hoặc test thử âm thanh với bất kỳ sản phẩm nào khác bạn có thể đến với hệ thống đại lý Dbacoustic trên toàn quốc. Với 6 năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực âm thanh, Dbacoustic sẽ hỗ trợ bạn tối đa trong việc tìm kiếm sản phẩm phù hợp với mục đích sử dụng, tình hình tài chính cũng như lắp đặt và vận chuyển.